Nereden Nereye JOHN DEERE

|

Mr. Deere çocuklarına düşkün bir babadır onlara iyi bir istikbal sağlamak için deniz aşırı ülkelere seyahatler yapar, gelgelelim böylesi gezilerden birinde vapur batar ve uğruna dolandığı minikler yapayalnız kalırlar.

Sahipsizlik her yerde zor ama Amerika’da daha zordur. Gözünü dolar bürüyen insanlar sadece kendileri için yaşarlar. Anne Sarah Deere, 6 çocuğu ile başbaşa kalır, oturup derdine yanar. John Deere babası öldüğünde 4 yaşındadır bir 4 sene de Vermont sokaklarını turlar. Ancak bunun böyle gidemeyeceğini anlar ve bir nalbantın yanında çıraklığa başlar. Ona bir çift potin ve askılı bir pantolon verir, cebine birkaç sent harçlık koyarlar. Vazifesi körüğe kömür taşımak, at pisliklerini süpürüp çöpe atmaktır ama o demirciliğe merak salar. Bileği çekiç tutacak kadar güçlenince örs başına geçer, metale şekil vermeye başlar. Vücudu tez serpilir ve yaşı 17 olduğunda iyi kötü işi kapar.

Bir bilene sormalı
Ancak John demircilik üzerine bilmediği çok şey olduğunun farkındadır. Bu yüzden tutar Middlebury’e gider ve ünlü usta Kaptan Benjamin’den hisse kapmaya bakar. Benjamin usta bu kabiliyetli genci çok sever, kimseye yapmadığını yapar, ona mesleğin sırlarını fısıldar. Üstelik iyice bir maaş (yılda 30 dolar) verir, hususi bir oda açar. Millet yama üstüne yama yapıp yakalarını ters yüz ederken John filinta gibi giyinir ve annesine para yollar. Keyfi yerindedir ama Kaptan Benjamin önüne allı pullu bir ustalık belgesi koyar ve “senin önün açık, var git kendi işini kur” deyip sırtını sıvazlar.

John diğer demirciler gibi kâh bebek beşiği, kâh araba tekeri yapmaz. Bir dalda derinleşir, sadece çiftçilere hitap etmeye bakar. Gider rençberleri dolanır onlara ideal bir pulluğun özelliklerini sorar. İstenilen aleti yapar, birlikte dener noksanları beraber bulurlar. John Deere’in pullukları hem becerikli, hem mukavimdir. Nitekim kısa sürede isim yapar. Derken ot ayıklama ve tahıl eleme makinesi gibi değişik aletlere kafa yorar. Ziraatçileri çok rahatlatır, can sıkıcı işlere hız katar.

Önce iş, sonra ev
John Deere 1827 yılında evlenir ama öncelikle işi için yaşar. Bayan Demarius bu inceliği iyi yakalar asla kocasının ayaklarına dolanmaz. Bir zaman sonra onun pullukları uzak eyaletlere ulaşır, siparişlere yetişemez olurlar. John işi büyütmesi gerektiğini düşünür ve faize bulaşarak büyük bir hata yapar. Bankacıların yaz günü odun satıp, kışın elden alan ölügömücüler olduğunu anlar ama neden sonra. Bir iki kaza geçirip taksitleri aksatınca yakasına yapışır, elinde avucunda ne varsa söküp alırlar.

John “giden gitti” der zararı kafasına takmaz, ani bir kararla tarımın daha güçlü olduğu eyaletlere yelken açar. Kâh istasyonlarda sabahlar, kâh posta arabası kovalar, 6 haftalık bir yolculuktan sonra İllionis’in Grand Detour kasabasına demir atar. Nehir kenarında bir arazi kiralar atölyesini açar. Burada dünyanın ilk “çelik” pulluğunu yapar. Bu alet hafif ve keskindir. Üstelik eğilmez, bükülmez, aşınmaz.

Marka ol, sınıf atla!
John işini oturttuktan sonra yeni doğum yapan eşini ve 5 çocuğunu yanına çağırır ki karton kutu içinde yolculuk yapan bebek (Charles) bu firmaya sınıf atlatacaktır.

John Deere rakipleriyle takışmaz, sürekli dizayn üzerine çalışarak kendini aşar. 1848’de Moline kasabasında küçük çaplı bir fabrika kurar, pulluklarını buharlı trenler ve Mississippi vapurlarıyla uzak kentlere yollar.

Taleplere yetişemeyince yeniden hamle yapar ama bu kez bankalara bulaşmaz, ortak almaya bakar. Ancak ortağı bir gün önüne geçer ve “nasıl olsa piyasa elimizde, çiftçiler bu pullukları almak zorundalar. Neden sürekli model değiştirip duruyor, habire yatırım yapıyoruz” diye sorar. John Deere, “kimsenin bize mahkum olduğu filan yok” diye cevaplar, “eğer müşteri memnuniyetini düşünmezsek yok oluruz. Sürekli yenilik yapmalıyız, hamleden kaçan mutlaka batar!”

John’un çocuklarından sadece Charles yaşar. Onu önce Moline lisesine, sonra Iowa Kolejine yollar ve Chicago Bell Ticaret Üniversitesi’nden mezun olunca işe ısındırmaya başlar.

İktisatçı eli değince
Babasının şirketinde muhasebeci olarak başlayan Charles (henüz 16 yaşındadır), birçok alt görevlerde çalışarak tecrübe kazanır, mesleğin inceliklerini kapar. Artık ona kimse kül yutturamaz.

John iyi bir ustadır o kadar, şirketin yönetimini oğluna bırakır ve tıkayıcı olmaz. Charles demircinin işini demirciye, kalıpçının işini kalıpçıya bırakır, firmayı sağlam zeminlere oturtmaya bakar. Bankacılar uğraşmak yerine banka kurar. İşin uzmanını çalıştırır ve traktörden biçerdövere, dozerden lodere kadar uzanan iş makinelerini üretmeye başlar. Nitekim köylümüzün yeşil sarı renklerinden tanıdığı “Con dere” (ya da geyikli traktör) Anadolu’da da çok satar.

Oğlu firmayı büyütürken Mr. John, politikayla atılır, parti başkanlığı ve eyalet valiliği yapar. Red Cliff’te ölür (1886), cenazesini devlet töreni ile kaldırırlar.