Picasso usta bir ressam olur ama asla iyi bir baba ve müşfik bir koca olamaz. İlk aşkı Fernande Olivier, aldatılmaya dayanamayıp kapıyı vurunca, Marcelle Humbert’le (Eva) yaşamaya başlar.
İlk resmi eşi Olga Koklova’dan oğlu Paulo doğar. Bu sırada Marie-Theresa Walter’la tanışır ve kırıştırırlar. Theresa, Maya’nın doğum sancılarıyla kıvranırken o bir başka kadınla (Dora Maar’la) düşer kalkar.
Adam 60 küsur yaşındayken kendisinden 40 yaş küçük bir kızcağızı ayartır. Francoise Gilot “gel sana resimlerimi göstereyim” diyen ihtiyar kurdun atölyesine bir girer, yıllarca esaretten kurtulamaz. Nihayet kafasına dank eder de alır veledlerini (Claude ve Paloma’yı) uzaklara kaçar. Genç kadın tanıdığı en despot, en hükmedici, en kaprisli ve en sadakatsiz adamla 10 yıl niye yaşadığını anlayamaz.
Kadın düşmanı
Bakın şu işe ki “kadınlar paspas gibidir” diyen ve paspas gibi kullanan Picasso feministlerin gazabına uğramaz. Dahası 1951 yılında ağzı süt kokan Genevieve Laporte’yi ayartarak büyük bir “ayıp” yapar. Yaşı yetmişi geçen kartoloz okul gazetesi için röportaja gelen, liseli kızcağızı oracıkta kandırıp soyar, “Cariye” adlı tablosuna malzeme yapar. Zavallıyı köleleri arasına katar, ara sıra beğenmediği eskizleri eline sıkıştırır o kadar. Aslında bu saf kızı Fransız Riviera’sındaki evine atmayı çok arzular ama birileri çocuğu uyandırırlar.
O yıllarda Laporte, Picasso’nun eskizlerinin para edebileceğini düşünmez ama 50 yıl sonra meraklısına (1.54 milyon euroya) tokalar.
Picasso 80 yaşındayken Jacqueline’le evlenir, bütün servetini ona bırakır. Lâkin kadıncağız darbelidir, aldığı travmaları atlatamaz. “Malı mülkü eksik olsun” deyip, canına kıyar (1986).
Picasso “dolce vita” (tatlı hayat) yaşamasına rağmen, solculuk yapar. Fransız Komünist Partisi’ne üye olmakla kalmaz, TKP’ye milyonlarca dolarlık resim bağışlar. Ama bizim yerli yoldaşların burjuvalığı tutar, tabloları yolda “hiç” eder, parayı aralarında paylaşırlar. Aslında Picasso’nun da emeğe saygısı yoktur, uşaklarını azarlar, ufak bir kaza yaptı diye emektar şoförünü kovar. Tersi de terstir hani, kendisine ödül vermek isteyen Lenin’e “bu yaşımdan sonra nişanı n’apim” der, kötü bozar.
Picasso resimlerine çok bağlıdır, bazen yüzbinlerce dolar ödemeye hazır galeri sahiplerini eli boş yollar. Sevdiği eserleri satınca huzursuz olur, hiç yoktan kendini hırpalar. Parası kıymetlidir cüzdanını zincirle ceketine bağlar. Eşlerine, sevgililerine ve çocuklarına açlıktan ölmeyecek kadar destek çıkar, bazılarına onu da koklatmaz. Mesela on sene kahrını çeken Gilot hayatını kendi kazanır, Picasso’dan tek frank almaz.
Uyanık tilki üç kuruşluk alışverişlerde bile çek kullanır, imzası üzerinde yazan rakamdan fazla ettiği için esnaf çekleri bozdurmaz. Ressamlar öldükten sonra ünlü olurlar ama o yaşarken de parayı bulur, harcanmakla bitmeyecek bir servet toparlar. “Çok parası olan bir fakir gibi yaşamak istiyorum” der ve dediğini de yapar.
Halbuki sadece “Pipolu Çocuk” 104 milyon dolara, “Kadın Büstü” adlı tablo 180 milyon yene (1.3 milyon euro) satılır. Bu para Boğaz’da en kral villayı alır, yetmedi yatlar, katlar uçaklar...
Picasso kadınlardan nefret eder, fırçasıyla intikam almaya bakar. Sevgililerini cicim aylarında birebir çizer ama araları bozulunca non figuratif resimlerini yapmaya başlar. Eciş bücüş karalamalarla sıfatını bozar, görenin ödü kopar.
Sonra kimseye hesap vermez, “ben yaptım oldu” der beğenilip beğenilmemesini umursamaz. Mesela analitik kübizmden yola çıkarak tasarladığı “head of a woman” isimli büstü bi şeye benzemez ama aldırmaz.
Serginin birinde gencin biri sorar “ama bu balığa benzemiyor?” Picasso “o balık değil oolum” der, “resim, resim!”
Alkollüyken eli açılır, resimlerini masa arkadaşlarına dağıtır. İşte böyle bir karambolde tablo kapan bir uyanık, eseri satmaya kalkınca üzerinde imza olmadığını fark eder ve tekrar Picasso’ya koşar. Usta imza koymak yerine “bu sahte” der, topu taca atar. Adam kıvranmaya başlar, “ama nasıl olur? Filanca gün, filancanın yanında, siz, şahsen, bizzat...”
-Ne yani... Bir sürü taklitçi sahte Picasso yapıyor, ben yapamaz mıyım?
Picasso bir ara çerden çöpten malzemelerden “yapıt” çıkarır, palmiye yaprağı, bağ kütüğü, konserve kutusu, testi ve gazoz kapağından uydurduğu keçiyi alçıyla kaplar, bronza döküp nokta koyar. Alın size sanat! İp atlayan küçük kız için, bir sepet, iki eski ayakkabı, bir pasta kalıbı, saçlar için de dalgalı karton uydurdu mu tamam. Boğa başı için bir bisiklet selesi ile paslı gidon yeter de artar.
Meraklısına...
Picasso, resmini kusursuz çizgilerle, usta gölgelerle donatmaya kalkmaz, zira izleyici bunlar olmasa da “varmış gibi” görebilir. Önemli olan ressamın zihninden ne geçtiğidir. İşte bizimki bunu yapar; cisimleri gördüğü gibi değil, “düşündüğü gibi” boyar. Kısacası fikrini çizer, aklına gelen ilk kareden asla caymaz. Belki de onun resimlerini bu yüzden “zeka ürünü” sayarlar.
Gertrud Stein, (has müşterisidir) portresinin yaptırmak için uzun uzun poz verir ama Picasso istediği ifadeyi bir türlü tutturamaz. Gün gelir sinirlenir ve üzerinde aylarca çalıştığı yüzü siler atar. Yerine kimlikten kişilikten uzak, şematik bir maske yapar. Artık Gertrud beğenmek zorundadır “hep ben olarak kalan tek portrem” deyip sinirlerini teskine kalkar. Ne yapalım kendi düşen ağlamaz.
Zaten Picasso “eserlerimi ne denli az anladılarsa” der, “bana o denli hayran oldular. Onlar tablolarımı değil, imzamı satın alıyorlar.”
İlk resmi eşi Olga Koklova’dan oğlu Paulo doğar. Bu sırada Marie-Theresa Walter’la tanışır ve kırıştırırlar. Theresa, Maya’nın doğum sancılarıyla kıvranırken o bir başka kadınla (Dora Maar’la) düşer kalkar.
Adam 60 küsur yaşındayken kendisinden 40 yaş küçük bir kızcağızı ayartır. Francoise Gilot “gel sana resimlerimi göstereyim” diyen ihtiyar kurdun atölyesine bir girer, yıllarca esaretten kurtulamaz. Nihayet kafasına dank eder de alır veledlerini (Claude ve Paloma’yı) uzaklara kaçar. Genç kadın tanıdığı en despot, en hükmedici, en kaprisli ve en sadakatsiz adamla 10 yıl niye yaşadığını anlayamaz.
Kadın düşmanı
Bakın şu işe ki “kadınlar paspas gibidir” diyen ve paspas gibi kullanan Picasso feministlerin gazabına uğramaz. Dahası 1951 yılında ağzı süt kokan Genevieve Laporte’yi ayartarak büyük bir “ayıp” yapar. Yaşı yetmişi geçen kartoloz okul gazetesi için röportaja gelen, liseli kızcağızı oracıkta kandırıp soyar, “Cariye” adlı tablosuna malzeme yapar. Zavallıyı köleleri arasına katar, ara sıra beğenmediği eskizleri eline sıkıştırır o kadar. Aslında bu saf kızı Fransız Riviera’sındaki evine atmayı çok arzular ama birileri çocuğu uyandırırlar.
O yıllarda Laporte, Picasso’nun eskizlerinin para edebileceğini düşünmez ama 50 yıl sonra meraklısına (1.54 milyon euroya) tokalar.
Picasso 80 yaşındayken Jacqueline’le evlenir, bütün servetini ona bırakır. Lâkin kadıncağız darbelidir, aldığı travmaları atlatamaz. “Malı mülkü eksik olsun” deyip, canına kıyar (1986).
Picasso “dolce vita” (tatlı hayat) yaşamasına rağmen, solculuk yapar. Fransız Komünist Partisi’ne üye olmakla kalmaz, TKP’ye milyonlarca dolarlık resim bağışlar. Ama bizim yerli yoldaşların burjuvalığı tutar, tabloları yolda “hiç” eder, parayı aralarında paylaşırlar. Aslında Picasso’nun da emeğe saygısı yoktur, uşaklarını azarlar, ufak bir kaza yaptı diye emektar şoförünü kovar. Tersi de terstir hani, kendisine ödül vermek isteyen Lenin’e “bu yaşımdan sonra nişanı n’apim” der, kötü bozar.
Picasso resimlerine çok bağlıdır, bazen yüzbinlerce dolar ödemeye hazır galeri sahiplerini eli boş yollar. Sevdiği eserleri satınca huzursuz olur, hiç yoktan kendini hırpalar. Parası kıymetlidir cüzdanını zincirle ceketine bağlar. Eşlerine, sevgililerine ve çocuklarına açlıktan ölmeyecek kadar destek çıkar, bazılarına onu da koklatmaz. Mesela on sene kahrını çeken Gilot hayatını kendi kazanır, Picasso’dan tek frank almaz.
Uyanık tilki üç kuruşluk alışverişlerde bile çek kullanır, imzası üzerinde yazan rakamdan fazla ettiği için esnaf çekleri bozdurmaz. Ressamlar öldükten sonra ünlü olurlar ama o yaşarken de parayı bulur, harcanmakla bitmeyecek bir servet toparlar. “Çok parası olan bir fakir gibi yaşamak istiyorum” der ve dediğini de yapar.
Halbuki sadece “Pipolu Çocuk” 104 milyon dolara, “Kadın Büstü” adlı tablo 180 milyon yene (1.3 milyon euro) satılır. Bu para Boğaz’da en kral villayı alır, yetmedi yatlar, katlar uçaklar...
Picasso kadınlardan nefret eder, fırçasıyla intikam almaya bakar. Sevgililerini cicim aylarında birebir çizer ama araları bozulunca non figuratif resimlerini yapmaya başlar. Eciş bücüş karalamalarla sıfatını bozar, görenin ödü kopar.
Sonra kimseye hesap vermez, “ben yaptım oldu” der beğenilip beğenilmemesini umursamaz. Mesela analitik kübizmden yola çıkarak tasarladığı “head of a woman” isimli büstü bi şeye benzemez ama aldırmaz.
Serginin birinde gencin biri sorar “ama bu balığa benzemiyor?” Picasso “o balık değil oolum” der, “resim, resim!”
Alkollüyken eli açılır, resimlerini masa arkadaşlarına dağıtır. İşte böyle bir karambolde tablo kapan bir uyanık, eseri satmaya kalkınca üzerinde imza olmadığını fark eder ve tekrar Picasso’ya koşar. Usta imza koymak yerine “bu sahte” der, topu taca atar. Adam kıvranmaya başlar, “ama nasıl olur? Filanca gün, filancanın yanında, siz, şahsen, bizzat...”
-Ne yani... Bir sürü taklitçi sahte Picasso yapıyor, ben yapamaz mıyım?
Picasso bir ara çerden çöpten malzemelerden “yapıt” çıkarır, palmiye yaprağı, bağ kütüğü, konserve kutusu, testi ve gazoz kapağından uydurduğu keçiyi alçıyla kaplar, bronza döküp nokta koyar. Alın size sanat! İp atlayan küçük kız için, bir sepet, iki eski ayakkabı, bir pasta kalıbı, saçlar için de dalgalı karton uydurdu mu tamam. Boğa başı için bir bisiklet selesi ile paslı gidon yeter de artar.
Meraklısına...
Picasso, resmini kusursuz çizgilerle, usta gölgelerle donatmaya kalkmaz, zira izleyici bunlar olmasa da “varmış gibi” görebilir. Önemli olan ressamın zihninden ne geçtiğidir. İşte bizimki bunu yapar; cisimleri gördüğü gibi değil, “düşündüğü gibi” boyar. Kısacası fikrini çizer, aklına gelen ilk kareden asla caymaz. Belki de onun resimlerini bu yüzden “zeka ürünü” sayarlar.
Gertrud Stein, (has müşterisidir) portresinin yaptırmak için uzun uzun poz verir ama Picasso istediği ifadeyi bir türlü tutturamaz. Gün gelir sinirlenir ve üzerinde aylarca çalıştığı yüzü siler atar. Yerine kimlikten kişilikten uzak, şematik bir maske yapar. Artık Gertrud beğenmek zorundadır “hep ben olarak kalan tek portrem” deyip sinirlerini teskine kalkar. Ne yapalım kendi düşen ağlamaz.
Zaten Picasso “eserlerimi ne denli az anladılarsa” der, “bana o denli hayran oldular. Onlar tablolarımı değil, imzamı satın alıyorlar.”